مهاجرت گروهی انواع پرندگان به میانکاله که از نیمه دوم مهرماه سال جاری آغاز شد تا اوایل آذرماه ادامه یافت.
بالغ بر 500 هزار پرنده از انواع مختلف پلیکان‌ها، فلامینگوها، حواصیل‌ها، انواع مرغابی و اردک، باکلان، چنگر و... در این منطقه فرود آمده اند تا زمستان را این جا سپری کنند.
میانکاله را به یقین می‌توان جلوه‌ای از بهشت رویایی بشر توصیف کرد؛ بهشتی که جوشش شور حیات و زندگی در آن می‌تواند سراسر وجود هر بیننده‌ای را مسحور عظمت و شوکت خویش کند.
سکوت رویایی شب‌های میانکاله، غروب خیال‌انگیز و چشم‌انداز دلپذیر تالاب و دریا، موجی از انواع پرندگان کوچک و بزرگ که همچون نگین از دور می‌درخشند، آبی زلال تالاب که می‌توان جنبش ماهی‌ها را در آن مشاهده کرد و همهمه پرندگان و قورباغه‌ها در ساعت‌های آغازین صبح و سحرگاه در کنار تالاب، جنگل‌های انار و ازگیل وحشی، تپه‌های شنی بی‌نظیر، شنزار‌های ساحلی، مرداب جنگلی با پوشش درختچه‌ای گز، بوته‌های تمشک، قرقاول‌ها و دراج‌ها، روباه شنی و گراز، همه و همه از ویژگی‌های خارق‌العاده‌ای است که میانکاله را به یکی از زیباترین مناطق بکر سرزمین‌مان بدل کرده، اما دیرزمانی است که هجوم بی‌امان توسعه ناپایدار و صنعت، حیات این ذخیره‌گاه طبیعی را که در فهرست ذخیره‌گاه‌های بیوسفری یونسکو نیز به ثبت رسیده، به شدت در معرض تهدید قرار داده است.
پناهگاه حیات وحش میانکاله با وسعت 68 هزار و 800 هکتار که در 12 کیلومتری شمال شهرستان بهشهر و حدفاصل بین دو استان گلستان و مازندران قرار گرفته، در شرایطی سیر قهقرایی را طی می‌کند که از سال 1348 با مصوبه شورای عالی محیط زیست تحت حفاظت قرار گرفته است.
این منطقه که به صورت شبه‌جزیره در منتها‌‌الیه شرق دریای خزر واقع شده از شمال به دریای خزر و از جنوب به تالاب بین‌المللی میانکاله و خلیج گرگان و از شرق به جزیره آشوراده منتهی می‌شود.
تالاب بین‌المللی میانکاله و خلیج گرگان نیز به مساحت یکصد هزار هکتار که از سال 1354 به عنوان نخستین تالاب بین‌المللی ایران در فهرست تالاب‌های جهان به ثبت رسیده است در حال حاضر از مهم‌ترین اکوسیستم‌های منحصر به فرد تالابی ایران به شمار می‌رود که هر ساله پذیرای بیش از یک‌پنجم پرندگان مهاجر ایران است.
میانکاله که شبه‌جزیره‌ای تاریخی نیز به شمار می‌رود به دلیل موقعیت خاص طبیعی مورد توجه پادشاهان صفوی و قاجار بوده به طوری که هم‌اکنون آثار قلعه‌های متعلق به این دوران به شکل ویرانه در بخش‌هایی از شبه‌جزیره باقی است.
این منطقه که همواره در نوشته‌های تاریخی از آن به عنوان بهشت رویایی مازندران یاد شده، زمانی نه‌چندان دور زیستگاه ببر مازندران و مرال بود به نحوی که در کتاب نخجیران اشاره شده در دوره قاجار تعداد قابل توجهی ببر در شبه‌جزیره زندگی می‌کرده، اما در نتیجه شکار بی‌رویه و تخریب آخرین جنگل‌های جلگه‌ای ایران حتی در این منطقه، نه‌تنها دیگر اثری از ببر مازندران نیست که حتی نسل مرال هم سال‌هاست در میانکاله از بین رفته و این زنگ خطری است جدی برای ما، چرا که این روزها چنان این منطقه را آماج طرح‌های توسعه‌ای و عمرانی و صنعتی قرار داده‌ایم که اگر دیر بجنبیم دیگر از آبی تالاب و خیل پرندگان مهاجر جز حسرت چیزی باقی نخواهد ماند.
بهشت رویایی مازندران در تمام مدت سال زیباست و در صورت توجه می‌تواند در ردیف یکی از مهم‌ترین قطب‌های گردشگری طبیعت در ایران قرار گیرد. ارزش‌های این منطقه تنها به قابلیت‌های گردشگری محدود نمی‌شود و از نظر علمی، زیباشناختی، اجتماعی، اکولوژیکی و اقتصادی نیز بسیار حائز اهمیت است.
توریسم تماشای پرندگان یا Bird watching، هرساله می‌تواند ده‌ها هزار نفر را برای تماشا و عکاسی راهی میانکاله کند، اما متاسفانه تاکنون بیش از آنکه به این نکته توجه شده باشد، توجه برنامه‌ریزان حول ساخت و سازهای عمرانی و صنعتی در اطراف شبه‌جزیره و تالاب بین‌المللی میانکاله بوده است.
احداث بزرگ‌ترین بندر خاورمیانه، بزرگ‌ترین پایانه و اسکله‌های نفتی خزر، نیروگاه نکا، شرکت کشتی‌سازی صدرا، زمین‌خواری و تجاوز به اراضی تالابی، شکار و صید بی‌رویه، احداث جاده و راه‌آهن در داخل تالاب زاغمرز در حاشیه میانکاله و اختصاص 240 هکتار از اراضی جنوبی تالاب میانکاله به پالایشگاه از جمله تهدید‌های این منطقه و حاشیه آن به شمار می‌رود. اما آنچه امروز میانکاله را بیش از پیش در معرض تهدید قرار داده، طرح احداث جاده در داخل تالاب بین‌المللی میانکاله است که در این صورت تالاب به دو نیم می‌شود.
این طرح درست مشابه طرح مخرب احداث جاده در داخل دریاچه ارومیه است که امروز با گذشت کمتر از دو دهه به یکی از عوامل اصلی مرگ دریاچه ارومیه تبدیل شده و اگر این طرح در این منطقه نیز عملی شود از هم‌اکنون باید فاتحه میانکاله را خواند؛ جاده‌ای که نه فقط تالاب را نابود خواهد کرد بلکه پرندگان مهاجر را هم به خاطر نبود امنیت و آلودگی‌های صوتی و نوری فراری خواهد داد. در این صورت فرصت جلب اکوتوریست‌ها برای تماشای پرندگان در سال‌های آتی از بین خواهد رفت.
اول نوشهر و حالا میانکاله
بعد از گذشت کمتر از یک ماه از تخریب باغ گیاه‌شناسی نوشهر به بهانه ساخت جاده، اکنون نوبت به پناهگاه حیات وحش میانکاله رسیده تا قربانی جاده‌سازی شود. گویی مسوولان استان مازندران قصد دارند رکورد بیشترین جاده‌های مخرب در عرصه‌های طبیعی را به نام خود ثبت کنند؛ آزادراه تهران- شمال، جاده نور- بلده از داخل پارک ملی لار، جاده بندر نوشهر و حالا هم جاده میانکاله!
با این همه، جاده‌سازی در میانکاله به قدری متفاوت است که اگر این اقدام صورت گیرد دولت ایران را در برابر بسیاری از مجامع بین‌المللی زیست‌محیطی مورد انتقاد و پرسش قرار خواهد داد چرا که میانکاله دو عنوان باارزش بین‌المللی و یک عنوان ملی را با خود یدک می‌کشد و هرگونه جاده‌سازی در این منطقه به معنی آسیب رساندن به این تالاب بین‌المللی تلقی خواهد شد.
مژگان جمشیدی،روزنامه نگار
