هوشنگ سامانی

			نگاهی به همایش شبی با شعر و موسیقی مازندران

    ?- شاعران قومی پاسدار زبان هر قوم اند. شعر آنها منهای محتوایش، حامل واژگانی است که در مقایسه با زبان روزمره مردم از اصالت بیشتری برخوردار است. این ویژگی در کنار سایر جاذبه های کلامی و موسیقایی اشعار، می تواند با جلب توجه توده های مردم، از وارفتگی زبانی جلوگیری کند. درست همانطور که تجربه گرانسنگ حکیم ابوالقاسم فردوسی، زبان پارسی را از گزند دگرگونگی مصون داشت. بر این اساس حضور و شعرخوانی کیوس گوران، هلاکو خلعت بری و فرهود جلالی کندلوسی، سه شاعر نام آشنای خطه مازندران در این همایش به فال نیک گرفته می شود. استقبال حاضران از شعرخوانی ایشان، گویای این واقعیت است که کلام فاخر و ملموس در قالبهای موزون همچنان خریدار دارد.

    ?- موسیقی اصیل ایرانی با همه شاخه هایش در شرایط امروزی، حال و روز چندان خوشی ندارد. به دلایل عدیده، بی رونقی این گونه از موسیقی را فراگرفته و رکود کم سابقه ای بر آن حاکم شده است. به تبع پایتخت، موسیقی شهرستانها نیز از سکه افتاده و در بعضی نقاط به طور کلی تعطیل شده است. در این میان تنها موارد معدودی هستند که به رغم کم توجهی پایتخت نشینان، در شهرستان خود همچنان فعالند، چنانکه به جرأت می توان گفت کمتر گروهی شهرستانی تا کنون توانسته با زحمات زیاد حفظ موجودیت کند و همسنگ گروه های حرفه ای پایتخت به اجرا و تولید موسیقی بپردازد. یکی از این نمونه های انگشت شمار، گروه شواش مازندران به سرپرستی احمد محسن پور آهنگ ساز و کمانچه نواز نامی این خطه است. محسن پور با وجود محرومیت از نعمت بینایی، این گروه را با ساز تخصصی اش کمانچه، نزدیک به دو دهه همراهی و آثار قابل توجهی از موسیقی محلی مازندران را به جامعه هنری تقدیم کرده است.

اجرای گروه موسیقی شواش در واقع بهترین بخش همایش بود. سطح نوازندگی و ارائه مطلب به صورت گروهی، هیچ کم نداشت. در کنار اینها، ایجاد ترکیبات صوتی جدید و همخوان با لحن موسیقی مازندرانی، به گروه شواش امکان افزونتری نسبت به اجراهای ساده موسیقی محلی داده بود. این نکته از آن رو اهمیت دارد که برخی گروه های موسیقی محلی، با بهره گیری از امکانات موسیقی شهری و بدون توجه به ویژگی های بومی، سعی در رنگ و لعاب دادن به موسیقی محلی خود می کنند که معمولاً ثمره دلچسبی ایجاد نمی کند. در کنار این محاسن باید اشاره ای هم به سیطره بی چون و چرای کمانچه بر فضای موسیقایی گروه شواش بکنیم که لحن کلی گروه را تحت الشعاع قرار می داد، به طوریکه صدای زیبای «لله وا» در غالب موارد، زیر صدای کمانچه قرار می گرفت. باید پذیرفت که در میان سازهای بومی مازندران، حق تقدم با «لله وا» است و سازهای دوتار، کمانچه، نقاره و دهل در مراحل بعدی قرار می گیرند. لله وا ساز اختصاصی خطه شمال است ولی دیگر سازها، در سایر نقاط ایران پراکندگی دارند.

?- تجلیل از اهالی فرهنگ و هنر همیشه و همه جا، کاری نیکو و پسندیده است. هر از گاهی در نقاط مختلف کشور شاهد گرامیداشت فرهنگ مداران نواحی مختلف ایران هستیم و این امر دلگرمی خوبی به تجلیل شدگان و انگیزه بالایی به جوانان پیرو ایشان می دهد. وقتی که اینگونه قدردانی ها در سطح ملی انجام پذیرد، به مراتب تأثیر قوی تری بر روح و روان جامعه فرهنگی می گذارد.

همایش اخیر با تقدیر از پنج پیشکسوت ادبی و هنری مازندران، این سنت نیکو را نیک به جا آورد. حضور تعدادی از معاونان وزراء و نمایندگان مجلس شورای اسلامی، رنگ دیگری به جمع هنری مازنی ها داده بود. شاید اینگونه همنشینی های اهالی سیاست با هنرمندان، به درک بیشتر و متقابل بیانجامد.

از چهره های مشهور موسیقی نیز حضور علی اکبر شکارچی و سید عبدالحسین مختاباد رونق خاصی به محفل مازنی ها داده بود. در این همایش از پنج پیشکسوت شعر و موسیقی مازندران به نامهای کیوس گوران (شاعر)، حسین طیبی (نوازنده لله وا)، آقاجان فیوج زاده (نوازنده سرنا)، نورمحمد طالبی (خواننده) و احمد محسن پور (نوازنده کمانچه) تجلیل شد که در این میان نورمحمد طالبی به علت بیماری حضور نداشت و لوح تقدیر به فرزندش ارزانی شد. زیباترین بخش تجلیل، دریافت هدیه احمد محسن پور از دست علی اکبر شکارچی نوازنده صاحب نام کمانچه بود که همخوانی خوبی داشت. محسن پور یکی از پرکارترین موسیقیدانان محلی ایران است که زحمات وی برای اشاعه موسیقی مازندرانی بر اهل نظر پوشیده نیست. ضمن اینکه لحن کمانچه اش، شخصیتی کاملاً منحصر به فرد دارد و بهتر همان بود که هدیه را از دست همکار محبوبش دریافت کند.

?- صحنه آرایی هر مجلسی، تأثیر زیادی بر ایجاد ذهنیت حاضران می گذارد. در یک مجلس ترتیب یافته برای شعر و موسیقی مازندران، تابلوهای نمدین جلوه دلپذیری به جلسه می دهد که چنین بود. تکلم مجری برنامه به زبان شیرین محلی و پوشش زیبای وی که یادآور پوشش سنتی بانوان مازندران است، جلوه دیگری بود تا مجلس هر چه بیشتر و بیشتر رنگ و بوی بومی و اصیل به خود بگیرد.

                                                                                  منبع: همشهری - نویسنده: هوشنگ سامانی