تلویزیون آموزشی

 تعریف :
تلویزیون آموزشی ، ابزاری است که امکان دسترسی عموم آحاد جامعه را به آموزش های عمومی و فنی و حرفه ای و ترویجی و آموزش های عالی ، فراهم می کند و کیفیت آموزش را بهتر می سازد، به همین دلیل و با توجه به تنوع روز افزون نیازهای جامعه در تمامی عرصه ها، از فرهنگ عمومی گرفته تا دانش های جدید و آمیختگی بیش از پیش زندگی و حیات فرهنگی و اجتماعی با مظاهر علوم و فن آوری ، که آموزش را به امری مستمر و پویا و بخشی جدایی ناپذیر از زندگی اجتماعی تبدیل کرده است، شبکه ی آموزش صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران تأسیس شده است.


الزامات ایجاد شبکه :
جهان امروز جهان پیشرفت های گوناگون در عرصه فن آوری و استفاده از آن در حوزه های مختلف از جمله حوزه های آموزش می باشد. این پیشرفت علوم موجب بازنگری در شیوه های آموزشی شده است، به همین دلیل، تلاش برای یافتن شیوه های جدید به ضرورت انکار ناپذیر عصر ما تبدیل شده است.
تجربه های گوناگون درجهان، از کشورهای توسعه یافته تا کشورهای در حال توسعه، در زمینه های به کارگیری روش های متنوع و جدید در امر آموزش، ضرروت یاد شده در پردازش این روش ها را برای همگان آشکار می سازد.
شیوه های سنتی آموزش، به دلیل وابستگی به مؤلفه هایی همچون محیط فیزیکی ، تعداد آموزش دهندگان و آموزش گیران و مواردی از این دست، عملاً فرصت های برابر آموزشی رااز همگان سلب می کند؛ اما در عصر حاضر که با حضور وسایل ارتباط جمعی، دنیا به دهکده ای کوچک تبدیل شده است، دیگر نمی توان به شیوه های سنتی آموزش اکتفا کرد،‌چرا که به راحتی ی توان از تجارب دیگران آگاه شد و در حیطه ی آموزش ، به رشد و توسعه دست یافت.
اینک، رسانه ای تصویری همچون تلویزیون ، به دلیل دارای بودن مجموعه ای از ویژگی هایی مانند:‌
جذابیت، فراگیری و دسترسی آسان و دائم ، به یکی از مهم ترین ابزارهای آموزشی در دنیای امروز تبدیل شده است. درک این واقعیت از سوی نویسندگان سومین برنامه های توسعه اجتماعی،‌اقتصادی و فرهنگی کشور، آنان را بر این داشت تا در بند «د» از ماده ی 13 فصل 13 برنامه ی یاد شده، ایجاد شبکه های آموزشی را با هدف ارتقای سطح آموزشی و ایجاد فرصت های برابر در این زمینه، در دستور کار سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران قرار دهند. از این رو با تکیه بر تجارب کشورهای دیگر، شبکه ی آموزش سیما، طراحی و راه اندازی شد.


رسالت :
اکثر قریب به اتفاق خبرگان و متخصصان برآنند که رسالت یا مأموریت هر مجموعه؛ در بالاترین نقطه از سلسله مراتب نظری آن مجموعه قرار دارد. از این رهگذر، در سایه ی رسالت و مأموریت کلی سازمان صدا و سیما، شبکه ی آموزش سیما، تأکید بر افزایش توان علمی و سطح آگاهی جامعه، با هدف توسعه ی علمی، فرهنگی ، مذهبی ، اجتماعی و اقتصادی کشور را به عنوان رسالت خویش برگزیده است.


اهداف :
شبکه ی آموزش با در نظرگرفتن مأموریت یا رسالت اصلی خویش، مجموعه موارد ذیل را به عنوان اهداف خویش بیان می کند.
الف) ایجاد فرصت های برابر آموزشی برای کل جامعه، با تأکید بر اصل تکمیل کاستی های نظام آموزش رسمی کشور از سطح ابتدایی تا عالی ، برای بهبود کمیت و کیفیت آموزش های رسمی دانش آموزان و دانشجویان در کلیه ی سطوح
ب) گسترش آموزش های عمومی و مهارت های زندگی در زمینه های گوناگون فرهنگ عمومی جامعه
ج) فراهم کردن شرایط مناسب برای ارایه آموزش های تخصصی، به منظور بالابردن کیفیت مهارت های فردی و حرفه ای با تأکید بر اصل تکمیل کاستی های نظام آموزش مهارتی فنی و حرفه ای کشور، برای ارتقای سطح بهره وری نیروی کار .
د) ارایه ی امکانات مناسب رسانه ای مورد نیاز بخش دولتی و خصوصی، در حوزه های آموزش، با هدف افزایش کارایی کارکنان دولت و ارایه ی خدمات آموزشی بهتر در سطح جامعه


اهم سیاست ها :
شبکه ی آموزش سیما، برای آن که به اهداف تعیین شده خود دست یابد، موارد زیر را به عنوان مهمترین سیاست های کاری خود تعریف کرده است:
الف) تبیین پیش نیازهای توسعه ی فرهنگی ، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، با تأکید بر حفظ هویت فرهنگی و وحدت ملی
ب) توجه به پیشرفت هر لحظه علم در جهان و به روز کردن دانش خود همگام با دانش روز دنیا
ج) طراحی نظام ارزشیابی تعاملی برای مخاطبان شبکه
د) طراحی و اجرای فرآیند تحلیل محتوا با توجه به نظریه ی فرآیند هدف


جایگاه شبکه صدا و سیما :
هر چند که صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، دانشگاهی بزرگ نامیده شده است، اما برنامه سازی در امر آموزش به دلیل نبود انسجام لازم در فرایند کار و عدم تمرکز کافی، به نحو شایسته و بایسته به ثمر نشست و با شبکه ای مستقل و تخصصی در زمینه ی آموزش، در میان خانواده های صدا و سیما خالی بود. آغاز فعالیت شبکه ی آموزش در میان دیگر شبکه های تلویزیونی، نویدی بر وجود فعالیتهای مستمر و منسجم در این زمینه می باشد. شبکه آموزش ، گامی در راه تکمیل شبکه های تلویزیونی و پاسخی تخصصی به نیازهای متنوع مخاطبان این رسانه محسوب می شود.


تعامل با سایر دستگاه ها :
گستره فعالیت های شبکه آموزش، تعاملی اجباری و لازم را با محیط بیرونی طلب می کند که طرف دوم تعامل یاد شده، دستگاه های مختلف کشوری ، به ویژه دستگاه هایی هستند که به نوعی با ارایه آموزش های رسمی و غیررسمی سر و کار دارند.
شبکه آموزش، در واقع مکملی است برای فعالیت های آموزشی دستگاه های مختلف، از این روی، فرصتی بی مانند را برای این دستگاه ها فراهم آورده است، تا هر چه بهتر خدمات خود را ارایه دهند. هر یک از حوزه های چهارگانه فعالیت شبکه ی آموزش، یعنی آموزش های عمومی، عالی ، فنی و حرفه ای و پایه و اساسی، به فرا خور حوزه های عملیاتی خویش، با دستگاه های مختلف، همکاری و تعامل دارند که حاصل آن، امضای تفاهم نامه های گوناگون برای جلب مشارکت محتوایی و تخصصی با آن ها بوده است.


همکاری با آموزش عالی :
شبکه آموزش، در حیطه ی آموزش عالی، با دانشگاه های مختلف ، تفاهم نامه هایی امضا کرده است که می توان به موارد زیر اشاره کرد:

الف) امضای تفاهم نامه با دانشگاه پیام نور :
بر اساس این تفاهم نامه، تولید و پخش برنامه های دانشگاهی فراگیران دانشگاه پیام نور که بدون شرط معدل و آزمون سراسری،‌به تحصیل می پردازند، از طریق شبکه ی آموزش صورت می پذیرد.

ب ) امضای تفاهم نامه با دانشگاه جامع علمی – کاربردی :
این تفاهم نامه به منظور راه اندازی دوره های پودمانی امضا شده است و در مرحله اول این طرح، دوره پودمانی کاردانی مدیریت خانه اجرا شد که در طی آن فراگیران برنامه های درسی خود را از شبکه ی آموزش پیگیری کردند و در پایان ترم در امتحانات دانشگاه شرکت کردند.


همکاری با آموزش و پرورش:
در این بخش، تولید و پخش برنامه های آموزشی مربوط به آموزش های ضمن خدمت معلمین و همچنین تولید برنامه هایی با هدف افزایش مهارت تدریس آنان، در دستور کار قرارگرفته است. همچنین پخش برنامه های درسی دانش آموزان در حوزه های مختلف نیز بخشی دیگر از تعامل یاد شده را شامل می شود. برای رسیدن به این اهداف، تفاهم نامه هایی با دفتر تکنولوژی آموزشی وزارت آموزش و پرورش و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، امضا شده است تا برنامه هایی متناسب با گروه سنی و پایه ی تحصیلی دانش آموزان، از شبکه ی آموزش پخش شود.